Description

Het spreekrecht van de ambtenaar is een mensenrecht. Het maakt deel uit van zijn fundamentele grondrechten en is verankerd in zijn statuut. Het is bovendien een vereiste voor het goed functioneren van een transparante overheid.

Dit spreekrecht is echter verre van absoluut en hangt af van de concrete omstandigheden. Het spreekrecht wordt begrensd door geheimhoudingsverplichtingen die strafrechtelijk, tuchtrechtelijk of burgerrechtelijk kunnen worden gesanctioneerd. Een ambtenaar is immers niet zomaar een werknemer en moet zich in in zijn omgang met derden, discreet, gereserveerd en vooral neutraal zijn. Om het spreekrecht te beoordelen moet een afweging worden gemaakt tussen het algemeen belang, de bescherming van individuele belangen, het fundamenteel recht dat iedere ambtenaar toekomt, het verzekeren van de goede werking van de dienst en het vertrouwen van de bevolking in deze dienst. Het moet worden beoordeeld binnen de specifieke context waarin dit spreken plaatsvindt: binnen het bestuur, tegenover de burger, tegenover degene die onregelmatigheden meldt, als woordvoerder van het bestuur en als privépersoon.

De samenleving en het openbaar ambt zijn in die mate geëvolueerd dat een genuanceerde benadering nodig is.

Het boek Spreken of zwijgen? Een wegwijzer voor ambtenaren is juridisch zeer goed onderbouwd. Het steunt op een omvangrijke literatuur en de complexe verhouding tussen de verschillende rechtsregels die van toepassing zijn wordt uit de doeken gedaan aan de hand van een zeer uitgebreid onderzoek van rechtsleer en rechtspraak.